Ατενίζοντας τον ορίζοντα απ ’το κέντρο της Γής, την πόλη των Δελφών, ξεχειλίζει μια πράσινη κοιλάδα γεμάτη ελαιόδενδρα, το ιερό δένδρο της θεάς Αθηνάς. Η κοιλάδα που ξεκινά από την πόλη της Άμφισσας, αγκαλιάζει την πεδιάδα των Δελφών και καταλήγει ως τον κόλπο του Κορινθιακού, είναι ο περίφημος «Ελαιώνας της Άμφισσας».
Ο Ελαιώνας της Άμφισσας είναι ο μεγαλύτερος συνεχόμενος της χώρας και ένα σημαντικό μέρος του αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Δελφικού τοπίου. Ένας προστατευμένος τόπος παγκόσμιας κληρονομιάς από την Unesco.
Είναι από τους παλαιότερους ελαιώνες της χώρας μας με ιστορία 3.000 ετών, καταλαμβάνει συνολική έκταση 60.000 περίπου στρεμμάτων με περίπου 1,2 εκατ. ελαιόδενδρα. Στοιχειώδες αγροτεμάχιο είναι το «λαχίδι» ορθογωνικής διατομής (συνήθως τετραγωνικής διατομής) που περιλαμβάνει από 6-30 ελαιόδενδρα (συνήθως 8-12 ελαιόδενδρα).
Τα «λαχίδια» χωρίζονται μεταξύ τους με τεχνητά αναχώματα ύψους 80 εκατοστών περίπου (γνωστά ως «τράφια») τα οποία αποσκοπούν στην άρδευση με μετάκλυση (συγκρατούν το νερό των βροχοπτώσεων προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες άρδευσης του ελαιώνα) και στη διάκριση των ιδιοκτησιών. Τα «τράφια» είναι μοναδικά όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο αλλά και παγκοσμίως όπου καλλιεργούνται ελιές.
Τα πρώτα στοιχεία που διαθέτουμε κάνουν λόγο για μάζεμα των καρπών των αγριελιών του Ελαιώνα της Άμφισσας ήδη από την Νεολιθική Εποχή! Πρώτοι οι Πελασγοί, σύμφωνα με τις πηγές ωστόσο, φύτεψαν εδώ ελιές κατά τα προϊστορικά χρόνια. Η καλλιέργεια της ελιάς και η χρήση του ελαιολάδου συνεχίστηκαν βέβαια και στα ιστορικά χρόνια. Από τότε έως σήμερα, η χρήση του χώρου δεν έχει αλλάξει ποτέ.
